hoàng lê nhất thống chí

Bách khoa toàn thư banh Wikipedia

Hoàng Lê nhất thống chí
皇黎一統志
Ấn bạn dạng năm 2017 của NXB Trẻ Bạn đang xem: hoàng lê nhất thống chí
Thông tin yêu sách
Tác giả	Ngô gia văn phái Xem chi tiết
Quốc gia	Đại Nam quốc
Ngày trừng trị hành	1804
Liên kết	Hoàng Lê nhất thống chí bên trên Wikisource

Hoàng Lê nhất thống chí (chữ Hán: 皇黎一統志), hoặc An Nam nhất thống chí (chữ Hán: 安南一統志), hoặc Lê quý nước ngoài sử (chữ Hán: 黎季外史) là cuốn tè thuyết văn xuôi viết lách bằng văn bản Hán, ở trong cỗ Ngô gia văn phái tùng thư của những người sáng tác nằm trong dòng tộc Ngô Thì ở buôn bản Tả Thanh Oai, thị xã Thanh Oai, thủ đô.

Tác giả[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là 1 trong cuốn tè thuyết lịch sử vẻ vang viết lách theo gót lối chương hồi, biên chép về việc thống nhất vương vãi triều mái ấm Lê vô thời gian Tây Sơn khử Trịnh trả lại Bắc Hà mang đến Vua Lê cho tới khi Nguyễn Ánh vượt qua Tây Sơn, thống nhất toàn quốc. Đây là kiệt tác viết lách theo gót thể chí - một lối văn biên chép sự vật, vụ việc, vì thế một trong những người sáng tác nối tiếp tục nhau viết lách, trong mỗi thời gian không giống nhau. Được sáng sủa tác trong tầm thời hạn lâu năm từ lúc cuối Triều Lê lịch sự đầu Triều Nguyễn (cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX). Toàn cỗ kiệt tác bao gồm đem 17 hồi.

Bảy hồi thứ nhất là phần chính biên vì thế Ngô Thì Chí viết lách, mươi hồi tiếp theo sau là phần tục biên, vô cơ đem 7 hồi được nghĩ rằng Ngô Thì Du viết lách, còn 3 hồi sau cuối viết lách đem đặc thù lẹo vá, lại sở hữu cả những vụ việc thời Tự Đức, tương truyền vì thế Ngô Thì Thuyết (có người gọi là Thiến), còn những mái ấm phân tích nghĩ rằng hoàn toàn có thể của một người sáng tác vô danh khác^[1].

Văn bản[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni bạn dạng gốc chữ Hán không hề, và cũng không được xung khắc in. Người tớ thuế tầm được toàn bộ 12 dị bạn dạng Hoàng Lê nhất thống chí bằng văn bản Hán đều ở dạng viết lách tay:^[2]

• sáu bạn dạng của Thư viện Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm, đem những ký hiệu

• A. 22/1- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Học Tống Công trứ, Trưng Phủ Công tục);
• A. 883 (in hình họa trên giấy tờ tây, title Lê quý nước ngoài sử. Sơn Nam Thành Oanh thị xã Tả Thanh Oai Thiêm thư Ngô Thì Thuyến biên soạn, Long phi Kỷ Hợi niên (1899) hạ lục nguyệt thập ngũ nhật. Hàn lâm viện Thị độc sung Bắc kỳ Thống sứ phủ đích thực đệ ngũ hạng Lục sự Nguyễn Hữu Thường phụng lục);
• Vhv. 1542/1-2(tiêu đề An Nam nhất thống chí, bạn dạng này nằm trong loại với bạn dạng vì thế Nguyễn Hữu Thường chép); Vhv. 1296 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí); Vhv. 1534/- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí, đem vệt ấn của Hoàng Xuân Hãn);
• Vhv. 1534/b (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Chỉ đem 8 hồi đầu, hồi loại 8 đang được chép dở), một bạn dạng của Thư viện Quốc gia thủ đô (tiêu đề An Nam nhất thống chí, chỉ mất 7 hồi đầu);

• bốn bạn dạng của Thư viện Thương Hội châu Á Paris, đem những ký hiệu

• HM. 2224(7) (tiêu đề An phái mạnh nhất thống chí, chép kể từ sách Ngô gia văn phái. Tập 7. Quyển 19-20, phần Học Tống Công di thảo);
• HM. 2134 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Học Tống Công trứ, Trương Phủ Công tục: bạn dạng này chép kể từ bạn dạng A.22 của Viện Nghiên cứu vớt Hán Nôm);
• Ms. b.21 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Gia Long tam niên Giáp Tý (1804) quý nhộn nhịp sóc, Lê Cảnh Hưng Quý Mùi khoa Tiến sĩ Tả Thanh Oai nhân Ngô Thì Nhậm chỉnh sửa (tiêu đề An Nam nhất thống chí, Thiêm thư binh chương Học Tốn Công di thảo; đó là sách của Fonds Demiéville).

Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm được viết lách bên dưới dạng chương hồi, bao gồm 17 hồi^[3]. Tác phẩm đa số phản ánh cuộc giành giật chấp quyền lực tối cao trong số những tập đoàn lớn phong loài kiến thời Lê mạt và trào lưu Tây Sơn.

Tác phẩm mô tả khoảng tầm rộng lớn 30 năm thời điểm cuối thế kỷ 18, kể từ khi Trịnh Sâm đăng quang chúa (1767) đến thời điểm Nguyễn Ánh đăng quang vua (1802). Đây đó là quá trình thật nhiều dịch chuyển vô lịch sử vẻ vang nước Việt Nam, cả tổ chức cơ cấu xã hội phong loài kiến với mọi hình hài ý thức, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp... đa số bị hòn đảo lộn và lúc lắc gửi tận gốc^[1].

Các hero chính[sửa | sửa mã nguồn]

Giá trị[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác văn xuôi thứ nhất đem quy tế bào rộng lớn của một cỗ sử đua. Tác phẩm có mức giá trị cả về mặt mũi văn học tập và sử học^[4].

Sử học[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là kiệt tác văn học tập đem một trong những tình tiết hư đốn cấu, song người sáng tác là kẻ đương thời nên vẫn tế bào miêu tả khá sống động về những dịch chuyển vô xã hội phong loài kiến thời điểm cuối thế kỷ 18. Những hero nằm trong đẳng cấp bên trên của xã hội phong loài kiến không hề là những thần tượng linh nghiệm, quyền quý tuy nhiên là tồn tại của việc suy bại. Trong triều đình, vua ko rời khỏi vua, phủ liêu, chúa ko rời khỏi chúa. Vua Cảnh Hưng cam Chịu sinh sống bạc nhược, Trịnh Tông phát triển thành con cái rối của đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống bị dân chúng thù ghét vì thế chào bán nước và chui luồn trước tướng mạo Tôn Sĩ Nghị mái ấm Thanh; hình hình họa giám quốc Lê Duy Cận được tế bào miêu tả là "bị thịt vào trong túi da"^[5].

Xem thêm: khối đa diện đều loại 4 3

Ngoài triều, quan tiền lại, tướng mạo tá nhiều người lật mặt vô lương, không hề lưu giữ đạo vua tôi. Mai Doãn Khuê vừa vặn bày mưu cơ mang đến kiêu binh xong xuôi lại chuồn cáo giác, Nguyễn Cảnh Thước công khai minh bạch đề nghị chi phí mãi lộ và lột áo bào của vua Chiêu Thống bên trên đàng chạy trốn.

Hoàng Lê nhất thống chí còn phản ánh phần này cuộc sống thường ngày của dân chúng thời Lê mạt: cuộc sống thường ngày không tồn tại trật tự động, ko đáng tin cậy, ko ấm yên trước nàn binh hỏa và nàn đói^[6].

Một phần rộng lớn nội dung kiệt tác phản ánh khá đậm đường nét về mái ấm Tây Sơn. Dù đứng bên trên lập ngôi trường cỗ vũ mái ấm Hậu Lê trái lập, những người sáng tác để nhiều sự sang chảnh so với lực lượng Tây Sơn tuy nhiên tiêu biểu vượt trội là Nguyễn Huệ. Ông được tế bào miêu tả là 1 trong "anh hùng hào kiệt", "dũng mãnh và tài năng cố quân"^[7]. Trận Ngọc Hồi-Đống Đa tiến công xua quân Thanh cũng rất được kiệt tác phản ánh khá cụ thể.

Văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác tự động sự lịch sử vẻ vang. Trên thực tiễn, kiệt tác ko không thay đổi đua pháp truyền thống của phân mục như tế bào miêu tả nước ngoài hình hero theo gót lối biểu tượng, ước lệ, tuy nhiên đem những Đặc điểm được những mái ấm phân tích Đánh Giá là đậm sắc thái của Việt Nam^[7].

Ngôn ngữ vô kiệt tác là ngữ điệu động, đem phong thái lối rằng dân gian trá nhiều hình tượng, nhiều lúc đem phô trương, phóng đại vui nhộn, không biến thành bó buộc theo gót khuôn của Hán học tập, nên là nội dung đem mức độ thú vị quan trọng đặc biệt. Các mái ấm phân tích Đánh Giá rất rất cao độ quý hiếm thẩm mỹ của đoạn hội thoại thân ái Nguyễn Hữu Chỉnh và người em rể^[7].

Thành công lớn số 1 của tè thuyết này là xây đắp được những hero điển hình nổi bật đa dạng và phong phú, vừa vặn bao quát vừa vặn thâm thúy. Nhân vật lịch sử vẻ vang đem cuộc sống tâm tư phức tạp và số phận rõ ràng vô tổng hòa những quan hệ xã hội^[7].

Xem thêm: những hằng đẳng thức đáng nhớ tiếp

Dịch thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Sách đang được dịch và xuất bạn dạng rất nhiều lần. Theo trình tự động thời hạn có: bạn dạng dịch của Cát Thành 1912, Ngô Tất Tố 1942 (tái bạn dạng 1958), bạn dạng dịch của Nguyễn Đăng Tấn - Nguyễn Công Liên xuất bạn dạng năm 1950 bên dưới title Hậu Lê thống chí, bạn dạng dịch của Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch xuất bạn dạng năm 1964, tái ngắt bạn dạng vô năm 1970; 1984; 1987 và được mái ấm xuất bạn dạng Giáo dục đào tạo xuất bạn dạng tuy nhiên ở thể tinh lọc người sử dụng vô mái ấm ngôi trường. Tuy nhiên, những bạn dạng dịch bên trên đều ko trung thành với chủ với vẹn toàn tác, nếu như không nói đến bạn dạng dịch của group Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch^[4][8].

Bản dịch của Ngô Tất Tố đem tiếng văn trôi chảy được rất nhiều người hương thụ, tuy nhiên đơn giản bạn dạng dịch bay, một trong những câu hoặc đoạn bị quăng quật hẳn ko dịch. Ngoài việc tăng hạn chế, thay thế sửa chữa văn kể từ, dịch fake còn bố cục tổng quan lại kiệt tác, phân tách kể từ 17 hồi trở nên 21 chương, thực hiện mang đến kiệt tác như thể một bạn dạng phóng tác^[4].                            

Nhóm Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch vẫn dịch lại kiệt tác trong mỗi năm 1960 bên trên ý thức trung thành với chủ với vẹn toàn tác. Bản dịch Hoàng Lê nhất thống chí được xuất bạn dạng năm 1964, tiếp sau đó tái ngắt bạn dạng lượt hai năm 1970, lượt 3 năm 1984 và lượt 4 năm 1987. Hiện bên trên bạn dạng dịch này cũng chính là bạn dạng dịch mang đến văn bạn dạng nằm trong thương hiệu in vô sách giáo khoa Ngữ Văn 9 của lịch trình dạy dỗ trung học tập hạ tầng hiện tại hành.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái (1987), Hoàng Lê nhất thống chí, Nhà xuất bạn dạng Văn học tập. Kiều Thu Hoạch, Nguyễn Đức Vân dịch; Kiều Thu Hoạch reviews.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]